Τι συνεπάγεται η επικράτηση του Τζο Μπάιντεν για
τα ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος, κυρίως για
τις σχέσεις της χώρας μας με έναν προκλητικό
γείτονα, η συμπεριφορά του οποίου δείχνει
τουλάχιστον κατά την τελευταία τετραετία να
υποτροπιάζει, όχι μόνο έναντι της Ελλάδας, αλλά
σχεδόν «έναντι των πάντων»; Στη δεκαετία του
’60, η επιστολή του αμερικανού προέδρου Τζόνσον
προς τον τούρκο πρωθυπουργό Ινονού απέτρεψε τη
σχεδιασμένη τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Στη
δεκαετία του ’70, με την εκλογή του Τζίμι Κάρτερ,
ήχησαν χαρμόσυνα οι καμπάνες στην Κύπρο. Σχεδόν
μισό αιώνα μετά, η προσωπική σχέση του
αμερικανού προέδρου Τραμπ με τον τούρκο πρόεδρο
Ερντογάν ήταν ικανή να καθυστερεί, να εμποδίζει
ή/ και να αναιρεί αρνητικές για την Τουρκία
επιλογές και αποφάσεις συμβούλων του αμερικανού
προέδρου, της Γερουσίας ή/ και συγκεκριμένων
φορέων της αμερικανικής διοίκησης.
Η εκλογή Μπάιντεν
σηματοδοτεί- και κυρίως
αναμένεται να
δρομολογήσει- την
επιστροφή της
αμερικανικής εξωτερικής
πολιτικής στην
πολυμέρεια και την
ενίσχυση και προώθηση
του ρόλου των διεθνών
οργανισμών σε σχέση με
σειρά ζητημάτων
οικονομικής (επιστροφή
στον Παγκόσμιο Οργανισμό
Εμπορίου) και
περιβαλλοντικής φύσης (συμμετοχής
στη Συνθήκη για το Κλίμα),
καθώς και παγκόσμιας
ασφάλειας (επιστροφή
στην Πυρηνική Συμφωνία
με το Ιράν). Παράλληλα ο
νέος αμερικανός πρόεδρος
θα επιχειρήσει την
αποκατάσταση της
διατλαντικής σχέσης,
τόσο απέναντι στους
συμμάχους στο ΝΑΤΟ όσο
και απέναντι στην
Ευρωπαϊκή Ένωση και
συγκεκριμένα ευρωπαϊκά
κράτη, που ο πρόεδρος
Τραμπ δεν δίστασε να
αποκαλέσει «αντιπάλους»
των ΗΠΑ. Με άλλα λόγια,
οι αναμενόμενες επιλογές
της νέας αμερικανικής
διοίκησης θα αφορούν τη
συμμετοχή των ΗΠΑ σε
έναν κόσμο με
περισσότερους κανόνες
και μεγαλύτερη
προβλεψιμότητα. Είναι
προφανές γιατί σε ένα
τέτοιο περιβάλλον
προορίζονται οι κινήσεις
εκείνου που επιλέγει να
λειτουργήσει ως ταραξίας,
επιχειρώντας να επιβάλει
τη θέλησή του με τρόπο
παράνομο και προκλητικό
και κυρίως μέσω της
χρήσης ή της απειλής της
χρήσης βίας.
Ειδικότερα, όσον αφορά
την Τουρκία, η εκλογή
Μπάιντεν θα υποχρεώσει
τον κ. Ερντογάν
μετακινηθεί από το-
αναμφίβολα προνομιακό-
πεδίο των «προσωπικών
σχέσεων» με τον σημερινό
αμερικανό πρόεδρο στο
σαφώς δυσκολότερο πεδίο
μιας «θεσμικής σχέσης»
με τον νέο πρόεδρο, της
οποίας θα ορίζεται σε
μεγάλο βαθμό από την
αμερικανική
γραφειοκρατία. Μάλιστα η
μη διαφοροποίηση του κ.
Μπάιντεν από τις θέσεις
και προτάσεις της
αναμένεται να
ομογενοποιήσει τη στάση
των ΗΠΑ έναντι της
Τουρκίας, ακυρώνοντας
έτσι τον- εξαιρετικά
ωφέλιμο για τον Ερντογάν-
«δυϊσμό» της
αμερικανικής εξωτερικής
πολιτικής έναντι της
Τουρκίας. Είναι για αυτό
πιθανόν να δούμε τη νέα
αμερικανική διοίκηση να
ορίζει με περισσότερο
σαφή τρόπο το πλαίσιο
των σχέσεών της με την
Τουρκία θέτοντας «κόκκινες
γραμμές», η παραβίαση
των οποίων θα έχει
συνέπειες (επιβολή
κυρώσεων σύμφωνα με τον
νόμο CAATSA), οι οποίες
επί προεδρίας Μπάιντεν
ούτε θα καθυστερούν,
ούτε θα αναβάλλονται.
Η εκλογή Μπάιντεν και η
πιθανή δρομολόγηση της
αμερικανικής εξωτερικής
πολιτικής στις
κατευθύνσεις που
αναφέρθηκαν δημιουργεί
αναμφίβολα ένα πλαίσιο
περιορισμού των κινήσεων
της Τουρκίας. Θα ήταν
όμως λάθος να οδηγήσει
σε υπερβολικές
προσδοκίες από την
πλευρά της Ελλάδας για
καταλυτικού χαρακτήρα
παρέμβαση του νέου
αμερικανού προέδρου. Και
τούτο διότι η
αποκατάσταση της
διατλαντικής σχέσης, η
αντιμετώπιση της Ρωσίας
και η σταθεροποίηση της
Ανατολικής Μεσογείου δεν
εξυπηρετούνται από
ενδεχόμενη συνολική ρήξη
των σχέσεων των ΗΠΑ με
την Τουρκία.
Kαθηγητής Διεθνών
Σχέσεων και Σπουδών
Ασφαλείας στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών και
επικεφαλής του
προγράμματος ασφαλείας
στο Ελληνικό Ίδρυμα
Ευρωπαϊκής και
Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
European Business Review
Greek Finance Forum
Σχόλια Χρηστών
Trading
σε ελληνικές μετοχές μέσω
της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και
Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία
οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης"
- Demo).
